This blog is dedicated to my home town Negombo, its people, its history, culture, its life, politics and the norms and the values which I learned from them.

Wednesday, 4 June 2025

ලංකාවේ පළමු ග්‍රැමෆෝන් ගායිකා මීගමුවේ ග්‍රේටා ජෙනට් ද සිල්වා අවසන් ගමන් යයි.

මීගමුව, කට්ටුව, පදිංචිව සිටි, ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු ග්‍රැමෆෝන් ගායිකාවද වූ ද, චිර ප්‍රසිද්ධ "මුනි නන්දන සිරි පාද වදිමි සමනෙළ කන්දේ" නම් ගීතය හා "දුල් සල්වනේ ලකල් ව" ආදී බුද්ධාලම්භන ප්‍රීතිය ජනිත කළ ගීත මුලින්ම ගැයූ ගායිකාව වූ ද, ශ්‍රි ලංකාවේ මෙතෙක් ජීවත්ව සිටි ජ්‍යෙෂ්ඨතම ගායිකාව වු ද, වයස අවුරුදු 12 ක් වනවිටම, ලංකා ෆිල්ම් කොම්පැණි ග්‍රැමෆෝන් තැටියක සිය කටහඩ තැටිගත කිරීමට භාග්‍යය ලද්දා වූ ද, කොලොම්බියා ලේබලය යටතේ ගී තැටිගත කළ ලබාලම කාන්තාව වූ ද, ගී තැටියක විරුදු පටිගත කල මුල්ම ලාංකික කාන්තාව වූ ද, ජීවත්ව සිටි සමයේ දී සිංහල ග්‍රැමෆෝන් ගීත ක්ෂේත්‍රයේ ජීවමාන සාක්ෂිය ලෙස සැලකූවා වූ ද, 1926 වසරේ මැයි මස 06 වැනි දා මීගමුවෙි උපන් ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රවීණ කලාකාරීනියක් වූ ගරු ග්‍රේටා ජෙනට් ද සිල්වා මහත්මිය, වසර 99 ක් ආයු වළඳා, පසුගිය 02 දින (02/06/2025), සිය දිවිසැරිය නිමා කර ඇත.

ඇයගේ දේහය මීගමුව, කට්ටුව, හලාවත පාරේ, අංක 115 දරණ නිවසේ තැන්පත්කර ඇති අතර අවසන් කටයුතු අද (ජුනි මස 05 වෙනි බ්‍රහස්පතින්දා) සවස 4.30ට මීගමුව කට්ටුව පොදු සුසාන භූමියේදී සිදු කෙරේ.

කුඩා කාලයේ පටන්ම කලාලෝලී මීගමුව පුරවරයේ හැදී වැඩුන ඇය, පාසැල් සමයේම ගීත ගායනයට දස්කම් පා, ගායනා තරඟ රාශියකට සහභාගී වී, විවිධ වූ ජයග්‍රහණ රාශියක් අත්කර ගන්නට සමත් වී ඇත. ඇයගේ එම දස්කම් ගැන පැහැදුනු ලංකා ෆිල්ම් කොම්පැණි හි ප්‍රවීණ සංගීත අධ්‍යක්ෂකවරයෙකු වූ යු.ඩී ප්‍රේරා මහතාගේ දිරිගැන්වීම තුල කොළොම්බියා ලේබලයේ ගායිකාවක ලෙස වයස අවුරුදු 12 දී, එනම් 1938 දී, ගිවිසුම්ගත වූ ඈ "පානා මේ කුරුලන්ගේ" සහ "මෙරුන් වගේ සතර අතින්" යන විරිදු දෙක මුලින්ම තැටිගත කර ඇත. එකී විරිදු ශ්‍රී ලාංකික ගායිකාවක විසින් මුලින්ම ගී තැටියක තැටිගත කළ විරිදුව ද විය.

ඉන් අනතුරුව ඈ කොළොම්බියා ලේබලය යටතේ ගීත 29 ක් පමණ තැටිගත කර ඇත. එම ගීත අතර සරළ ගී, සරල ශාස්ත්‍රීය ගී, කපිරිඤ්ඤා, විරිදු හා බැති ගී ආදී විවිධ ශෛලීන්වල ගීත අඩංගුය. එමෙන්ම ඇස්. ඩී. ස්ටීවන් සිල්වා, මාස්ටර් මොහිදීන් බෙග්, එඩී ජයමාන්න, ස්ටැන්ලි මල්ලවාරච්චි, වසන්තා සන්දනායක හා රුක්මණී දේවී ආදී ගායක ගායිකාවන් සමඟ ද ග්‍රේටා ජෙනට් මහත්මිය ගීත ගායනා කර ඇත.

විවාහයෙන් පසු දරු පිලිසිදගැනීමුත් සමග වරුගනන් ගතවෙන ගී තැටි සඳහා ගීත ගැයීම ඇය නතර කර තිබේ. ඒ 1945 දී පමණය. එහෙත් කොළඹ ගුවන් සේවයට, ලංකා ගුවන්විදුලි වැඩසටහන් සඳහා ඇය 1950 පමණ වනතෙක්ම සම්බන්ධව සිට ඇත. ඇය ගීත ගායනයෙන් ඉවත් වුව ද ඇගේ ගායනා මෑතක් වන තුරුම ශ්‍රී ලංකා ගුවන් විදුලි සේවයේ “පැරැණි රසාංග’ තීරය ඔස්සේ ප්‍රචාරය විය. එසේ ප්‍රචාරය වූ ගීත අතර “මුණි නන්දන සිරිපාද වඳිම් සමනොළ කන්දේ”, “පුංචි නංගි එයි දැන් තාත්තා අපේ”, “නුඹෙ අම්මත් කලුම කලුයි නුඹෙ අප්පත් කලුම කලුයි”, “මල්ලි නංගි එන්න අම්මට වඳින්න”, මගේ පනවැනි පුංචි නංගි සැනසෙන්න නාඩා” වැනි ගීත ශ්‍රාවකයන් අතර මුල් බැසගත් ගීතය.

දශක හතරක් පමණ මාධ්‍යය අවධානයෙන් ගිලිහී ගොස් තිබුණ ද, ඇගේ ගිත, තමන්ගේ ගීත මෙන් අන් අය ගයා, ඇයගේ මුල් අයිතිය පිලිබද අයිතිය අමතක කර තිබුණ ද, ඇගේ යසස යටත් කළ නොහැකි විය.

ජීවිතයේ අවසාන භාගය ලගාවෙත්ම ඇය පිලිබද මතකය නැවත දැල්වී දසත පැතිරෙන්නට විය. එහිලා ඇගේ දරු මිනි මුනුබුරන්ගේ දායකත්වය ද අගය කළ යුතුය. ඔවුහු සිය මිත්තණියගේ කීර්තියෙන් වැජඹ්මට, ඇයගේ අනන්‍යතාවයෙන් තමන්ගේ අනන්‍යතාවය ගොඩනැගීමට නොගියේය. ඒ වෙනුවට, සිය මිත්තණියට සිය ජීවිතයේ අවසාන කාලය යසසේ ගෙවන්නට, ඇගේ යසස දසත පතුරුවාලමින් ඇයට හිමි ගෞරවය අත්කර දීමට, ඇගේ ජීවිතයේ අවසාන භාගය යසසින් ගෙවන්නට, අවශ්‍ය සියළු කටයුතු සකසා ලූහ. එහිලා අපි ඇගේ දරු මිනි මුනුබුරන්ට ස්තුතිවන්ත විය යුතුය.

ග්‍රේටා ජෙනට් ද සිල්වා මහත්මියට මොක් සුව අත්වේවා!!🙏❤️🙏

මාකස් ප්‍රියන්ත පෙරේරා
05/06/25 

ඇයගේ ගීත කිහිපයක් පහතින් ඇසිය හැක👇 





Monday, 2 June 2025

R.ප්‍රේමදාස මහතාගේ පියාට මිගමුව පෙරියමුල්ලේ දුම්කොළ කඩයක් තිබුණා ද?

ඉහත කාරණය පිළිබඳව මගේ අවධානය යොමුවන්නේ, ශ්‍රී ලංකාවේ පුළුල් ජනමාධ්‍ය සාහිත්‍යයක් ගොඩනැගීමේ අවශ්‍යතාවය වෙනුවෙන් කැපවී සිටි ප්‍රවීණ ජනමාධ්‍යවේදියෙකුගේ අත්දැකීම් පදනම් කරගෙන ලියවුණු පොත් තුනකින් සමන්විත මතක සටහන් ගොන්නක කුඩා ඡේද කිහිපයක විස්තරයක් ඇසුරින්ය.

ධීවර කර්මාන්තය සම්බන්ධයෙන් ප්‍රකට මීගමුවේ, ධීවර හා මත්ස්‍ය නිෂ්පාදන සඳහා තොග වෙළඳපොලක් පවතින බව බොහෝ දෙනා දන්නා කරුණකි. එහෙත්, කලකට පෙර මීගමුව අවට ප්‍රදේශවල වෙනත් නිෂ්පාදන සඳහා ද තොග වෙළඳපොලවල් දැකිය හැකිවිය. උදාහරණයක් ලෙස, මීගමුවට බොහෝ දුරක් නොවූ මරදගහමුල ප්‍රදේශයේ සහල් තොග වෙළඳපොලක් පැවතුණි . ඒ සේම, මීගමුව පෙරියමුල්ලේ පිහිටි පිගන් කර්මාන්තශාලාව පදනම් කරගෙන, තොග වශයෙන් පිගන් භාණ්ඩ සැපයීමක් ද සිදු වී තිබුණි.

එහෙත්, මීගමුව පෙරියමුල්ලේ දුම්කොළ තොග වෙළඳපොලක් පැවති බව අද වන විට බොහෝ දෙනා නොදන්නා කරුණකි.

මීගමුව පෙරියමුල්ලේ දුම්කොළ තොග වෙළඳපොල පිහිටුවා තිබුණේ මීගමුව-හලාවත පාරේ, පෙරියමුල්ල හන්දිය සහ ඩිපෝ හන්දිය අතර කොටසකය. කඩ පේළි කිහිපයකින් හා එම පිටුපස ගබඩා කිහිපයකින් සමන්විත වූ මෙම වියලි දුම්කොළ තොග වෙළඳපොල, රටේ බොහෝ දුරබැහැර ප්‍රදේශවලින් පැමිණි වෙළඳුන්ට විවිධ වර්ගයේ දුම්කොළ සැපයූ ප්‍රධාන වෙළඳපොළක් වූ අතර, දේශීය දුම්කොළ වෙළදාමේ සැලකිය යුතු ස්ථානයක් හිමිකරගෙන තිබුණි.

උදාහරණයක් ලෙස බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත පාලන යුගයේදී මීගමුවේ දුම්කොළ වගාවන් පැවැත ඇති බවට මෙන්ම ඈත එපිට තමණ්ඩුව වැනි ප්‍රදේශවලින් පවා විකිණීම සඳහා මීගමුවට දුම්කොළ සැපයූ බව 1883 දෙසැම්බර් මාසේ 'The Tropical Agriculturist' සගරාවේ කතුවරයාගේ විමසුමට සිය දුම්කොළ නිෂ්පාදන සමග එවා තිබූ ලිපියක සදහන්ව ඇත: DEAR SIR, I send you (accompanying my letter) a small packet of tobacco, prepared from plants grown in the Tamankaduwa district on the banks of the Mahaweliganga. It is, I believe, of good quality, and is said to have been sold in Negombo (where native tobacco of the best kind is grown and cured) at the rate of R48 per thousand, the standard price there being, I think, R50.

ක්‍රි.ව. 1850 වන විටම, මීගමුවේ දුම්කොළ වගාවන් මෙන්ම දුම්කොළ තොග වෙළඳපොලක්ද ගොඩනැගී තිබුණ බව 1857 දී ප්‍රකාශයට පත් කළ The Journal of Agriculture කෘතියේ දැක්වෙන කරුණු මඟින් පෙනී යයි.

මීගමුවේ දුම්කොළ වගාව, ලන්දේසි යුගය තෙක් දිව යන බවටත්, ඒත්තුකාල, දුන්ගාල්පිටිය, දළුපොත සහ දළුවකොටුව වැනි ප්‍රදේශවල දුම්කොළ වගා කර තිබුණ බවට ප්‍රදේශවාසීන් අතර මතයක් පවතී.

උදාහරණයක් ලෙස, මීගමුවේ පරවර ජනයා සම්බන්ධයෙන් අධ්‍යයනයක නිරත වූ නුවන් ගන්කන්දගේ 'අපි නොදන්න ලාංකිකයෝ' (2006) කෘතියේ සඳහන් වූ, මීගමුව ඒත්තුකාල ශාන්ත සිල්වෙස්තර පල්ලියේ වාසය කළ අන්නවී රාළ වූ වාස් මහතාගේ ප්‍රකාශයක් උපුටා දැක්විය හැක:

'අපේ අය ඉස්සර දුම්කොළ, මිරිස්, ලූණු වගේ බෝග වගා කෙරුවා. ඒ වගේම ව්‍යාපාරික කටයුතු වලත් නියැලුණා...' (පිටුව 58)

1850 වාර්තාවල සඳහන් වූ මීගමුවේ දුම්කොළ තොග වෙළඳපොල, ඉන් වසර සීයකට පසුව — එනම් 1950 දී ද — දැකිය හැකිවීම පමණක් නොව, එවක මීගමුව පෙරියමුල්ලේ පිහිටි එකී දුම්කොළ තොග වෙළඳපොලේ කඩයක්, ශ්‍රී ලංකාවේ හිටපු ජනාධිපති ආර්. ප්‍රේමදාස මහතාගේ පියා වන ඒ. රිචඩ් සිල්වා මුදලාලි මහතාගේ පියාට අයත් වී තිබූ බව, ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රවීණ මාධ්‍යවේදී ඩී. එෆ්. කාරියකරවන මහතාගේ 'දසක සතක මතක' (1998) කෘතියේ සඳහන් විස්තරයකින් හෙලිවේ.

එම විස්තරය මෙසේය :

"මේ අතර තුරේ ලැබුණු අනෙකුත් ලියුම් වලින් මගේ සිත ගියේ ඉතා ලස්සන අකුරෙන් වියත් සහ ආචාර ශීලී අන්දමට ලියා තුබුණු ලියුමකට ය. එය ආර්. ප්‍රේමදාස නමැත්තකු ගෙනි. "මිහිර" සගරාව අගයමින් ලියූ එම ලියුමෙන් තවත් කරුණක් ද අසා තිබිණි. ඒ, ඔහුත් සඟරාවක් පළ කරන්නට යන හෙයින් ඊට උපදෙස් දිය හැකි ද යන්න යි.

මම පිළිතුරු ලියනුවා වෙනුවට කොළඹ ගිය විටෙක කෙහෙල්වත්තේ, සාන්ත බස්තියමේ "සැනසුම" සොයා ගියෙමි. මුඩුක්කු පෙදෙසක වුවද ඇතුළට වන්නට පිහිටි ඒ ගෙය විශාල එකක් විය. ඉහළ මධ්‍යම පන්තියේ ගෙයක් සේ පෙනිණි.

මා යන විට ඒ තැනැත්තා එහි සිටියේ නැත. "ඉක්මනින්ය ඒවි. ටිකක් ඉන්නැ " යි ගෙදර ළඳක කී හෙයින් මම සුදුසු අසුනක් බලා වාඩි ගතිමි. ටික වේලාවක් ගත වන විට කාකි කොට කලිසමකින් සහ සුදු ටී කමිසයකින් සැරැසුණු ගැටවරයෙක් බයිසිකලයක් පැදගෙන ඇවිත් ගෙට ගොඩ වුණේ ය. බතල ගෙඩියක් වගේ පිරිපුන් නිරෝගී දේහයකින් යුත් ඔහු ගෙට ගොඩ වන ගමන් හොඳ සිනාවක් පා, මේ මහත්මයා කොහෙන්දැ " යි ඇසී ය. මේ නම් ආර්. ප්‍රේමදාස විය යුතු යැයි සිතූ මම, 'මී ගොමු වෙනැ" යි පිළිතුරු දුනිමි. " ඕ, කාරියකරවන මහත්මයා නේ ද?" යි කියමින් ඉමහත් ප්‍රීතියෙන් හා ඉමහත් ආදරයෙන් මා පිළි ගත්තේ ය.

ඒ මුහුණ මා කවදා හෝ කොහේදී හෝ දැක ඇති සැටියක් මට හැගිණි. ඔහුටත් එසේම හැගෙන්නට ඇත. අප ඒ ගැන කතා කළේ කලක් ගත වූවාට පසුව ය.

පුංචි කලේ අප දෙදෙනා මුණ ගැසී තිබුණි. මීගොමුවේ පෙරියමුල්ලේ දුම්කොළ තොග වෙළද පළේ කඩ පේළියෙකය. මගේ පියා සිරියාලේ, අඹන්පොළ, වැටකේපොත, සහ ඒ අවට තවත් පෙදෙස්වල දුම්කොළ වතු වවමින් වියැළි දුම්කොළ තෝරා වර්ග කොට ඒවා පෙරියමුල්ලේ තොග වෙළෙඳ පළට ගෙනවුත් විකුණන තොග වෙළෙන්දෙකි. ඔහු එහි හැඳින්වුණේ "මනුවෙල් මුදලාලි යනුවෙනි. අල්ලපු කඩේ අයිති "සිල්වා මුදලාලි" මපියා ගේ හිත මිතුරෙකි. ඒ රිචඩ් සිල්වා මුදලාලි තමා ප්‍රේමදාස ගේ පියා.

කුරණ අපේ නිවසේ සිට, පෙරියමුල්ලේ දුම්කොළ කඩ පේළියට එතරම් දුරක් නොවීය. පාසල් සමයේ සනි දිනවල එහි යෑම මගේ සිරිතක් විය. එහි දී සිල්වා මුදලාලි සිහින් ස්වරයෙන් නිතොර කියන සිංදුවේ මුල් පේළිය මට තවමත් මතකය. "ලක් මවගේ හොඳ ම පුතා - ගුණසිංහ අපෙ මැතිඳා" ඒ. ඊ. ගුණසිංහ මහතා සිල්වා මුදලාලිගේ ඥාතියකු බව ද මා අසා තිබිණි.

එ සමයෙහි සමහර දිනයන්හි රිචඩ් සිල්වා මුදලාලි ගේ දුම් කොළ කඩේ දී ඔහු ගේ පුතා මට මුණ ගැසී ඇත. කතා බස් කැර ඇත. එහෙත් දිගු කලක් තිස්සේ හැදී වැඩුණු සිරුරු නිසා අප එකිනෙකාට හඳුනා ගත නො හැකි වන්නට ඇති..."

ප්‍රවීණ මාධ්‍යවේදී ඩී. එෆ්. කාරියකරවන මහතාගේ ස්වයං ලිඛ්ත චරිතාපදානයේ 48-49 පිටුවල කුඩා ඡේද කිහිපයක සදහන් ඉහත විස්තරය මීගමුව ඉතිහාසයේ මෙතෙක් සාකච්ඡා නොවූ එක් පැතිකඩක් පිලිබදව අපේ අවධානය යොමු කරණු නියතය.

ඇත්තවශයෙන්ම, 1980 දශකය වන විටත්, මීගමුවේ ඒත්තුකාල, දළුවකොටුව, දුන්ගාල්පිටිය වැනි ප්‍රදේශවල දුම්කොළ ගස් එක දෙකක් දැකිය හැකිවීම පමණක් නොව, මීගමුව පෙරියමුල්ලේ එවකටත් සක්‍රියව ක්‍රියාත්මක වූ දුම්කොළ තොග වෙළඳපොළක් ද දැකිය හැකිවිය.

එහෙත් 1990 දශකය අගභාගය වන විට මීගමුව පෙරියමුල්ලේ දුම්කොළ තොග වෙළඳපොළ ඉතිහාසයට එක්වෙමින් අවසන් ගමන් ගියේය. එහිලා ප්‍රධාන හේතුව වූයේ එම කඩපේළි හිමිව තිබූ මීගමුව දළුපොත සා. අන්තෝනි පල්ලිය එම කඩපේළි විකුණා දැමීමය. අද එහි දැකිය හැක්කේ රෑ කඩය, මුස්ලිම් අපනශාලා හා කෑම කඩය. එකළ දුම්කොළ තොග වෙළදාමේ නිරතවු පවුල් කිහිපයක් අදටත් කුඩා පරිමානයෙන් එම වෙලදාමේ නිරතව සිටී. මීගමුව දළුවකොටුව වැලිහේනේ අදටත් කුඩා පරිමානයේ දුම්කොළ තොග වෙළදපොළක් ක්‍රියාත්මක වන බව ද වාර්තා වේ. එහෙත් මිගමුවේ පෙරියමුල්ලේ පැවැති දුම්කොළ තොග වෙළඳපොළ සුන්දර දසුනක් ලෙස පමණක් අප මතකයේ ඉතිරිව ඇත.

මාකස් ප්‍රියන්ත පෙරේරා
02/06/25