Thursday, 29 December 2022

බංග්ලාදේශයේ මෙට්‍රො දුම්රිය ගැන අපේ වැලපීම



මම දැක්කා ලංකාවේ මෙට්‍රො දුම්රිය ව්‍යාපෘතිය ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ආන්ඩුව නවත්තලා දාද්දී කටක් ඇරැපු නැති, හඩක් නගපු නැති, මාධ්‍යවේදීන් සෙට් එකක් වගේම ගෝඨාභය රාජපක්ෂව කරේ තියන් ගිය සෙට් එකක්ම බංග්ලාදේශය තමන්ගේ පලමු මෙට්‍රො දුම්රිය දියත් කිරීම ගැන හැපි-හැපී, වැලපෙමින් පොස්ට් දාලා තියෙනවා.

බංග්ලාදේශයේ මෙට්‍රො දුම්රිය ව්‍යාපෘතිය වගේම ලංකාවේ මෙට්‍රො දුම්රිය ව්‍යාපෘතියත් ජපාන් ආධාර. ලංකාවේ ඒ ව්‍යාපෘතිය නැවතුනත් බංග්ලාදේශයේ ඒ ව්‍යාපෘතිය ගියා. ලංකාවේ මුළු ජනගහනය වගේම ජනගහනයක්, ඒ කියන්නේ මිලියන 20කට වඩා වැඩ් ජනගහනයක් ඉන්න ජනාධික ධකා නගරයට නම් මෙට්‍රො දුම්රියක් කියන්නේ ගමනාගමන පහසුවක් සපයන්නක් විය හැකියි. ඇත්තටම, ජනාධික ඒ නගරේ ගමනාගමනය කොච්චර අපහසුද කියලා මම 1998 එහි ගිය වෙලාවෙත් හොදින් දැක්කා. පයින් යන්නවත් බැරි නගරයක් ඒක. ඊට පස්සේ නගරය පුරාම විවිධ මාර්ග, වට රවුම් පාරවල්, කුළුණු උඩ දුවන උඩින් යන පාරවල් රාශියක් ඉදිවී තිබුනත් අධික ජනගහනය නිසාම ධකා නගරේ ගමනාගමන තවමත් අන්තිම අපහසුයි කියලා එහි සිටින සහ එහි සිට පැමිණ ඇති අපේ මිත්‍රයෝ නිතර කියන දෙයක්. අද විවෘත කල මෙට්‍රො දුම්රිය එම ගමනාගමනය අපහසුවට සලසන්නේ ඉතා කුඩා පිලිසරනක් වෙන්න පුලුවන්. ඒත් ඒ සදහා ගිය වියදම ඉතා අධිකයි.

ලංකාවේ මෙට්‍රො දුම්රිය ව්‍යාපෘතිය ගැන නැගුණු ප්‍රශ්නයත් ඒකයි. වියදම අදිකයි.

කොළඹ මෙට්‍රො ව්‍යාපෘතියට යන වියදම ඇ. ඩොලර් මිලියන 2200 ක් වගේ විශාල වියදමක් බව සදහන්වූවා. මාතර ඉදන් බෙලිඅත්තට දික් කරපු දුම්රිය මර්ගය හදන්නමත් ගියේ ඇ. ඩොලර් මිලියන 278.2ක් ලු. ඒ හරස් මාර්ග 18ක්, පාලම් 12ක්, බෝක්කු 49ක්, දුම්රිය ස්ථාන 6ක් ඇතුළත්ව. එහෙව් එකේ මාලඹේ ඉදන් කොටුව දක්වා මෙට්‍රො දුම්රියක් හදන්න ඩොලර් මිලියන 2200ක් වියදම් කරනවා කියන්නේ අපරාධයක්. කොළඹ මෙට්‍රො ව්‍යාපෘතිය නතර කරද්දී කියපු තව කතාවක් තමයි මුළු ලංකාව වටේම කිලෝමීටර 605ක අධිවේගී මාර්ගයක් ඉදිකරන්න වියදම් වෙන්නෙත් ඩොලර් මිලියන 4350ක්, ඉතින් එකෙන් භාගයක් විතර වියදම් කරලා මාලඹේ ඉදන් කොටුවට මෙට්‍රො දුම්රියක් හදන එක මොන විකාරයක්ද කියන එක. බංග්ලාදේශයේ අද විවෘත කල මෙට්‍රො දුම්රියත් කිලෝමීටරයක් සඳහා ඩොලර් මිලියන 150කට වඩා වියදම් වී තියෙනවා කියනවා. ඒහෙම ගත්තහම ඒ ව්‍යාපෘතියත් අති විශාල වියදමක්. ඒකත් ජපන් අඩු පොලී වුනත් දැවැන්ත ණයක්. ඒ මුදලින් ඒ රටේ දුම්රිය සේවය මුළුමනින්ම විදුලියෙන් දුවවන්න තිබ්බයි කියන අයත් ඒ රටේ ඉන්නවා. ඒත් ප්‍රශ්නය බලශක්ති. බංග්ලාදේශයත් බලශක්ති අර්බුදයක ඉන්නේ. එහෙව් එකේ ධකා මෙට්‍රො දුම්රියත් කොරේ පිටට මරේ වගේ වෙයිද දන්නේ නෑ.

ඉතින් ඔය බංග්ලාදේශය ඉස්සර හිටියේ, තිබුනේ මෙහෙමයි, ලංකාවට වෙච්චි දේ බලන්නකෝ, ඒ අයට දැන් මෙට්‍රො දුම්රියත් තියෙනවා කියමින් හැපිභැපි වැලපෙන මධ්‍යවේදී ඔස්තාර්ලා, එක එකාගේ දේශපාලන ව්‍යාපෘති ගොඩදාන්න කඩේ යන සමාජ මාධ්‍යකාරයෝත් ඔය කලින් කියපු වියදම ගැනවත්, බලශක්ති ප්‍රශ්නය ගැනවත්, බංග්ලාදේශයේ ශේක් හසීනාගේ රජය බංග්ලාදේශය අරන් යන 'ණය මාවතේ දේශපාලනය' ගැනවත් කතාකරන්නේ නෑ. වලක වැටීම මොලයට ලාභයක් කිව්වට අපේ ඉන්නවුන්ට එහෙම නිනව්වක් නෑ. රෑ වැටුන වලේම දවලුත් වැටෙනවා. දැන දැන වැටෙනවා.

අද විවෘත කල ධකා මෙට්‍රො දුම්රිය ධාවනය කලේ කාන්තාවක්‍ ය, එහි එක පෙට්ටියක් සම්පුර්ණයෙන්ම වෙන්කර ඇත්තේ කාන්තාවන්ටය වගේ කතාත් දැක්කා. ඇත්තටම ඒවා ගැන අවධානය යොමුවිය යුතු කාරණා. ඒ විශේෂයෙන්ම මුස්ලිම් අන්තවාදයක් වර්ධනය වෙමින් ඇති බංග්ලාදේශයේ කාන්තාවන් බලමුළු ගැන්වීම අත්‍යාවශ්‍යය සාධකයක් වී ඇති නිසා.

මාකස් ප්‍රියන්ත පෙරේරා
29/12/2022

Tuesday, 13 December 2022

නිහාල් නෙල්සන්ව පිරිපුන් කලේ 'කිරි දුන්නේ දරුවන්ටයි' ගීතයද?

නිහාල් නෙල්සන් කලාකරුවා මියගිය පුවත අද උදේම දැක්කා. ඒ පුවත සම්බන්ධයෙන් මට වගේම තවත් බොහෝදෙනෙකුටත් ඇත්තේ දුකක්, වේදනාවක්, සාතිශය කනගාටුවක්ද, නැති නම් කිසියම් දන්න කියන කෙනෙක් නික්ම ගියා, වෙන්ව ගියා වගේ හැගීමක්ද කියන එක ගැන අපිට තවම හරියටම කියන්න බෑ... මට එහෙම හිතෙන්නේ අප බොහෝදෙනෙක් නිහාල් නෙල්සන්ගේ රසිකයෝ නිසයි...ඒ රසිකයෝ අතර නිහාල් නෙල්සන්ගේ 'නාන් දීන් තිලක නදින්' කාවඩි බයිලාවට පොලොවේ පස් කාගෙන, වැස්සේ මඩ නාගෙන, සංගීත සංදර්ශනවල රෑ එලිවෙනකම් නැටුව අයත් ඇති තරම් ඇති... ඔහුගේ 'ලස්සනට පිපුන වන මල්' වල ඉදන්, 'සල්ලි මිටි ගණන්' වගේම 'මේක ගුණ අය්යාගේ බජ්ව් දාන කාමරේ' වගේ සින්දුත්, ඒවගේම ශ්‍රද්ධාව මතුකරන 'කිරි දුන්නේ දරුවන්ටයි සිරුරෙන් ඈගේ' වගේ ගීතත් රසවිදපු විවිධ සමාජ ස්ථරයන්වලට අයත් බොහෝ දෙනා අප අතර වෙනවා. 

මට නම් නිහාල් නෙල්සන් කියන්නේ ඇත්තටම ගායකයෙකුට වඩා performer කෙනෙක්. මොකද ලංකාවේ ගායකයෝ කියන හුගාක් අය සලකන්න පුලුවන් වෙන්නේ vocalist විදිහටයි. ලංකාවේ ඔය ගායකයෝ කියන බොහෝ vocalist ලා කරන්නේ ගීතයකට  හඩ සැපයීමයි. කිසියම් සංගීතයකට අනුව සැකසූ පද ටිකක් තාලයට උච්චාරණ කරන එක තමයි ඔය ගායකයෝ කියන vocalist ලා හුගාක් දෙනෙක් කරන්නේ...අපි කවි, සින්දු, ගීත, ගීතිකා කියලා රසවිදින්නේ අර vocalist ලා කිසියම් සංගීතයකට අනුව මුසු කල හඩයි. ඒත් නිහාල් නෙල්සන් කියන්නේ එහෙම vocalist කෙනෙක් නෙමේ..performer කෙනෙක්, ප්‍රසාංගික කලාකරුවෙක්...ඔහු වේදිකාවට ගොඩවුනාම උඩ පනිනවද, දගලනවද, මයික් එක විසිකරන්න යනවද, උඩදාලා අල්ලනවාද, ඇබැරෙනවද, ඇකිලෙනවද, කෑගහනවද, බෙරිහන් දෙනවද, විසිල් ගහනවද, නටනවද, වාදකයින්ට වාදනය කරන හැටි කියලා දෙන්න යනවද කියලා හිතාගන්න බෑ...ඒ තරමට performance, ප්‍රසාංගිකයි...මුළු වේදිකාවම කුල්මත්... රසිකයෝ ෆුල් චූන්..බැහැලා යන්න දෙන්නේ නෑ.. මේ අදක ඊයෙක ඉදන් නෙමේ ඔහුගේ මුල්ම ගීතය විදිහට ප්‍රචාරණය වුන 'ලස්සනට පිපුණු වන මල් ගල් පීරන දිය වැල්' ගීතය ප්‍රචාරණයවුනු කාලේ ඉදන්.. ඒ සින්දුව නිකුත්වෙලත් දැන් අවුරුදු 60ක් විතර වෙනවා... එදා ඉදන් මේ වෙද්දි කැසට් එකසිය 113 ක්ද කොහෙද ගහලා තියෙනවාලූ.. 'සන්ෆ්ලවස්'ලා එක්ක ඩොට්.කොම් කියලා 110 කැසට් එකක් නිකුත්කරලා තියෙනවා නම් දැක්කා..අපි කොහොමත් 'සන්ෆ්ලවස්' ෆෑන්ලා නේ.

නිහාල් නෙල්සන්ගේ තව දෙයක් තියෙනවා ඒ තමයි ඔහු කතා කරන භාෂා ශෛලය ඔහුගේ ගීතවලත් දකින්න පුලුවන්වීම...එය එක්තරා ආකාරයක බජාර් භාෂාවක්..මොරටුවේ වුනත් අමරදේවට, සුනිල් පෙරේරා ලාට වඩා නිහාල් නෙල්සන්ගේ භාෂා ශෛලය වෙනස්. ඇත්තම කිව්වොත් 'ගැන්සි භාෂාව' කියලා එය හදුන්වා දුන්නට වරදක් නෑ...අනෙක් ගායකයින්ට වඩා වෙනස් නිහාල් නෙල්සන්ගේ භාෂා ශෛලය මගේ මතකයේ තැම්පත්වුනේ මීට කාලෙකට කලින් අපේ පැත්තේ, මීගමුවේ, සංගීත සංදර්ශනයකට ඇවිත් ගායකයින්ගේ වාරය එනකම් කෑම-බීම ආගිය කතා කියමින් සප්පායම් වෙමින් ඉද්දී ඔහු කතා කරන විදිහ ගැන අවධානය යොමු කිරීමෙනුයි. එහිදී ඔහුගේ භාෂා ශෛලය එඩ්වඩ් ජයකොඩිගෙන්, ෂෙල්ටන් මුතුනමගෙන්, සන්ෆ්ලවස් නීල්ගෙන්, ආත්මා ලියනගේ ආදීන්ගෙන් වෙනස් වෙන්නේ කොහොමද කියලා මම හොදට දැක්කා...හරියම ඒක කොහොමද විස්තර කරන්නේ කියලා හොය හොය ඉද්දි තමයි ඔහු අර 'ජනරළ' කියන පත්තරයකට දීලා තිබ්බ interview එක දැක්කේ. ඒ interview එක හොදින් කියවලා බලන්න මම කියනදේ ඔබට අහුවේවී..!!

ඇත්තටම මට හිතෙන්නේ එහෙම ගැන්සි භාෂා ශෛලයක් එක්ක ඉස්සරහට ගිය එකම කලාකරුවා ඔහු වෙන්න ඇති. එහිලා ඔහු ගැයූ: "කිරි දුන්නේ දරුවන්ටයි සිරුරෙන් ඈගේ..පිරිපුන් මිනිසුන් වැඩුනේ බලයෙනි ඈගේ..ඒ කළ ගුණ නොදන්න හිස් මිනිසුන් වාගේ..එපා එපා මස් කන්නට කිරි අම්මාගේ..." කියන ගීතය ලොකු බලපෑමක් කරන ඇති. මොකද ඒ ගීතය ආමන්ත්‍රණය කරන සමාජ ස්ථරයන් විතරක් නෙමේ ජාති, ආගම්, භාෂා පදනම් විතරක් නෙමේ එක්තරා ආකරයකින් අනන්‍යතා නියෝජනයකුත් නිරූපණය කරනවා. ඔහු ජීවත්ව සිටියදීම නිහාල් නෙල්සන් නමින් පාරකුත් නම් කරන තත්වයට ඔහු ලගාවුනා!! ජීවත්වෙලා ඉද්දි විතරක් නෙමේ මියගිය පසුව වත් මොරටුවේ සුනිල් පෙරේරාට හෝ ටෙනිසන් කුරේරලාට ඒහෙම පිලිගැනීමකට ලගාවෙන්න පුලුවන්ද කියලා දැන්ම කියන්න කල් වැඩියි. 

ඉතින් ඔහුගේ මරණය ගැන අසා ඔහුට අනෙක් බොහෝ දෙනෙකු ප්‍රාර්ථනා කරනවා වගේ  නිහාල් නෙල්සන් කලාකරුවාට සුබ ගමන් යැයි කියන්න බෑ.  ඔහු කිසියම් ආකාරයක ගමනක් ඉතා හොදින් නිමකල තැනැත්තෙක්. ඔහු ගිය මග යන වෙන කිසිවෙකුත් නෑ!! වෙන කිසිවෙක්ටත් බෑ!! ඔහු ඔහුමයි!!ඒ නිසා ඔහුට ගැලපෙන්නේ නිහාල් නෙල්සන් කලාකරුවාට නිවන් සුව ලැබේවායි යන්නයි!!   

නිහාල් අය්යා, ජයවේවා👍!!

ඔහු හිටියනම් ඔහු දෙන උත්තරෙත් මට හිතා ගත්ත හැකියි;

"හරි මල්ලි ගිහිල්ලා එනනම්, ෆිට් එක ආ"👍!!

මාකස් ප්‍රියන්ත පෙරේරා 

13/12/22